تحریم ها بی‌اثر شدند | اروپا هم دوباره خریدار نفت ایران شد

دهن کجی ساکنان قاره سبز به تحریم‌های ایالات متحده امریکا علیه صادرات نفت ایران، با واردات نفت ایران توسط دو عضو رسمی و ناظر اتحادیه اروپا.

آمار‌های منتشر شده از سوی مرکز آمار اروپا (یورو استات) نشان می‌دهد یک عضو رسمی اتحادیه اروپا و یک عضو ناظر این اتحادیه در سال ۲۰۲۳ از ایران نفت وارد کرده‌اند.

با وجود تحریم نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا، بلغارستان به عنوان عضو رسمی این اتحادیه از ایران نفت وارد کرده است.

بلغارستان در سال ۲۰۲۲ تنها ۱۶۸ تن نفت یا فرآورده نفتی از ایران وارد کرده بود، اما در سال ۲۰۲۳ واردات نفت یا فرآورده نفتی از ایران را تا ۶ برابر افزایش داده و به ۱۰۵۸ تن رسانده است.

هرچند میزان واردات نفت بلغارستان از ایران در سال ۲۰۲۳ رقم قابل توجهی نیست، اما نشان دهنده فشار تحریم‌های ایران بر بخش انرژی اعضای اتحادیه اروپا و تمایل این کشور‌ها برای نادیده گرفتن تحریم‌ها علیه ایران است.

یورواستات پیش‌تر از واردات ۷۰ هزار تن نفت یا فرآورده نفتی ایران توسط آلمان برای نخستین بار از سال ۲۰۱۸ خبر داده بود که با رسانه‌ای شدن این خبر، دولت آلمان مجبور به موضعگیری شد و مدعی شد این رقم به اشتباه در آمار واردات از ایران درج شده و در واقع آلمان از مکزیک این محموله نفتی را وارد کرده است.

آمار یورو استات همچنین نشان می‌دهد که گرجستان به عنوان عضو ناظر اتحادیه اروپا در سال گذشته میلادی ۴۴۳۸ تن نفت یا فرآورده نفتی از ایران وارد کرده است. واردات نفت گرجستان از ایران در این سال نسبت به سال قبل رشد ۶ درصدی داشته است.

گرجستان در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۴۱۶۱ تن نفت یا فرآورده نفتی از ایران وارد کرده بود. تغییر رویکرد فروش نفت به «بازارسازی» و «بازاریابی» در تجارت نفت خام و معطل نماندن برای به سرانجام رسیدن یا نرسیدن مذاکرات همچنین عملکرد فعالانه دیپلماسی انرژی، از جمله دلایلی بوده که باعث موفقیت دولت سیزدهم در توسعه تولید در بخش نفت و گاز کشور شده است. دولت سیزدهم با فرض ماندگاری تحریم‌ها و مقابله هدفمند با تحریم‌های غرب، توسعه تجارت نفت را پیش برد و توانست تجارت نفت کشور را بازطراحی کند.

تغییر رویکرد فروش نفت به «بازارسازی» و «بازاریابی» در تجارت نفت خام و معطل نماندن برای به سرانجام رسیدن یا نرسیدن مذاکرات همچنین عملکرد فعالانه دیپلماسی انرژی، از جمله دلایلی بوده که باعث موفقیت دولت سیزدهم در توسعه تولید در بخش نفت و گاز کشور شده است. از قرار معلوم، صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۳ با رشد ۵۰ درصدی به حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

صادرات نفت خام ایران در سال گذشته میلادی تقریباً ۵۰ درصد رشد کرد و به بالاترین میزان در پنج سال اخیر یعنی حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز رسید. بیشتر صادرات نفت ایران در این سال به مقصد چین بوده است. بر اساس این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی از تولید روزانه ۲.۹۹ میلیون بشکه نفت ایران در سال ۲۰۲۳ خبر داده که ۴۴۰ هزار بشکه بیشتر از سال ۲۰۲۲ است.

تقاضای سریع چین، ایران را به افزایش تولید ترغیب کرده است. داده‌های شرکت تحقیقاتی اروپایی کپلر نشان می‌دهد که تقریباً ۹۰ درصد از صادرات نفت خام ایران به چین انجام می‌شود.

به گفته رویترز و منابع دیگر، بیش از ۴۰ پالایشگاه مستقل کوچک و متوسط چین اغلب نفت ایران را با یوان خریداری می‌کنند. نفتکش‌هایی که نفت ایران را منتقل می‌کنند از روش‌هایی مانند انتقال کشتی به کشتی در دریا و پنهان کردن اطلاعات مکانی خود برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کنند.

گزارش‌ها نشان می‌دهندکه مقدار نفت صادرشده در سال ۱۳۹۲ نزدیک به ۳۴۰ میلیون بشکه ارزیابی شده که این مقدار در سال ۱۳۹۸ به حدود ۱۷۰ میلیون بشکه در سال کاهش پیدا کرد.

جواد اوجی، وزیر نفت گفته است که تولید نفت در ابتدای دولت سیزدهم ۲.۲ میلیون بشکه بود و حتی صادرات ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نیز در معرض کاهش بود.

هرچند که بخش اعظم بودجه سالانه دولت در تبصره یک و تبصره ۱۴ مربوط به وزارت نفت است و این موضوع سبب شده بود در بودجه سال ۱۴۰۰ حدود ۴۵۰ هزار میلیارد تومان کسری وجود داشته باشد.

تولید نفت کشور به نفت کشور در شرایط فعلی به حدود ۳ میلیون ۴۵۰ هزار بشکه در روز رسیده و این موضوع در حالی رقم خورده که در شدیدترین شرایط تحریمی قرار داریم. براساس گزارش بلومبرگ، صادرات نفت در دولت سیزدهم به یک میلیون و ۴۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

ساده‌تر اینکه در سال ۹۹ مجموع صادرات نفت و گاز ایران ۷ میلیارد دلار بود، اما در ۱۰ ماهه امسال به بیش از ۳۰ میلیارد دلار رسیده است.

بر اساس آمار وزارت انرژی امریکا، ایران با افزایش ۳۳۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت در سال ۲۰۲۳ رکورددار افزایش تولید نفت در میان اعضای اوپک در این سال شده است. اداره اطلاعات انرژی امریکا در جدیدترین گزارش خود متوسط تولید نفت ایران در سال میلادی گذشته را ۲ میلیون و ۸۷۰ هزار بشکه در روز اعلام کرده است.

بر اساس برآورد این نهاد وابسته به وزارت انرژی امریکا، تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال قبل از آن ۳۳۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته است. ایران در سال ۲۰۲۲ به طور متوسط ۲ میلیون و ۵۴۰ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده بود.

این در حالی است که کل تولید اوپک در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال قبل ۶۳۰ هزار بشکه کاهش یافته و به ۲۶ میلیون و ۸۹۰ هزار بشکه در روز رسیده است. اوپک در سال قبل از آن ۲۷ میلیون و ۵۲۰ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده بود.

بر اساس این گزارش، ایران با وجود تداوم تحریم‌های غیرقانونی امریکا رکورددار افزایش تولید نفت در میان اعضای اوپک در سال ۲۰۲۳ بوده است.
 از ۱۲ عضو اوپک ۷ کشور با کاهش تولید در این سال مواجه شده‌اند، تولید یک کشور ثابت مانده و چهار کشور دیگر از جمله ایران با افزایش تولید مواجه شده‌اند.

واقعیت این است که صادرات نفت ایران به بیش از دومیلیون بشکه در روز رسیده و بسیار بالاتر از چیزی است که در بودجه هم پیش‌بینی شده و این نشان می‌دهد که در زمینه دیپلماسی انرژی بسیار خوب و فعالانه عمل کرده و دولت سیزدهم توانسته در صادرات نفت و بازطراحی تجارت نفت خام خوب عمل کند؛ سیاستی که دولت قبل از آن غفلت کرد و باعث شد در زمینه تولید و صادرات نفت، ایران بشدت دچار عقب ماندگی شود.